Met kunst het hele kind centraal

Kinderen verdienen een rijk met kunst gevuld leven. Dat is de boodschap van een uitgebreide reviewstudie naar de opbrengsten van het leren in, over en door kunst.

Kunsteducatie ondersteunt de ontwikkeling van het hele kind, en bereidt kinderen voor op een leven vol plezier en kansen om te leren.

Het leren op school zou volgens de Canadese onderzoeker, professor Rena Upitis, wel meer mogen lijken op het informele leren van volwassenen die vanuit enthousiasme creatieve of kunstzinnige hobby’s beoefenen in hun vrije tijd.

Waarom doet kunst ertoe?

Kunsteducatie biedt mogelijkheden om creativiteit en verbeeldingskracht te ontwikkelen. En biedt gelegenheid tot verwondering en tot het ‘gewone’ speciaal maken.

Via kunst kunnen kinderen hun gedachten, kennis en gevoelens uitdrukken. Wanneer kinderen ICT mogen gebruiken tijdens creatieve activiteiten (componeren bijvoorbeeld) verhoogt dat hun:

• motivatie;
• zelfregulatie;
• trots;
• vindingrijkheid.

Leren door kunst kan ook bijdragen aan het vergroten van de betrokkenheid bij andere vakken, en aan de ontwikkeling van zelfvertrouwen, sociale vaardigheden en metacognitie.

Maar er is geen definitief bewijs voor de relatie tussen kunst en onderwijsprestaties op ander vlak.

Hersenonderzoek suggereert dat ervaringen met kunst - vooral muziek - bijdragen aan het functioneren van geest én lichaam.

Dit gegeven verplicht ons om ervoor te zorgen dat alle kinderen kunnen profiteren van kunsteducatie, niet alleen kinderen met talent of met ouders die dit soort ervaringen willen of kunnen betalen.

Het is belangrijk dat kunst aanwezig is in de lokale gemeenschap en dat de culturele gemeenschap scholen ondersteunt, bijvoorbeeld via duurzame partnerschappen.

Integratie én disciplines

Alleen wanneer kunst een centraal onderdeel is in het curriculum zijn bovenstaande opbrengsten mogelijk. Er zijn allerlei manieren om op school dagelijks aandacht te besteden aan kunst.

Vanuit de review is de aanbeveling om kunst zowel te integreren in het curriculum als de disciplines apart te behandelen. Dans, beeldende kunst, muziek en theater zijn allemaal even belangrijk voor de ontwikkeling van het hele kind.

Al deze kunstactiviteiten betrekken de leerling:

• intellectueel;
• sociaal;
• emotioneel;
• fysiek.

De ene keer leren kinderen van kunst, de andere keer leren ze iets over kunst of juist door middel van kunst.

Professionals als partners in leren

Iedere leraar kan bijdragen aan de kansen voor kinderen om te leren van kunst. Hierbij is het van belang dat leraren zelf het plezier en de waarde van artistiek werk ervaren.

Dit kan door buiten schooltijd actief met kunst bezig te zijn of via professionalisering. De beste manier voor leraren om kunst te leren beheersen is door hands-on productie, begeleidt door kunstenaars of docenten die hun kunstvorm goed kennen en hun expertise willen delen.

Wanneer leraren zichzelf zien als kunstenaars brengen ze kunst makkelijker, meer fluïde, de klas in.

Vanuit de review wordt geconstateerd dat werkelijk partnerschap tussen groepsleerkrachten, kunstdocenten en makers vanuit allerlei disciplines de rijkste vormen van kunsteducatie oplevert voor het kind.

Deze specialisten kunnen hun rollen en vaardigheden combineren om samen effectieve programma’s voor kunsteducatie te maken en uit te voeren.

Programma’s die kinderen voorbereiden op een toekomst als creatieve probleemoplosser, levenslange leerder en sociaal bewogen burger.