Training, teams en netwerken versterken professioneel vermogen leraar

Leraren die werken in teams, gebruikmaken van netwerken en zich blijven scholen, staan professioneel sterker in hun schoenen. Ook helpt een leidinggevende die de rol van coach vervult leraren, zodat zij beter met eisen en veranderingen om kunnen gaan. Hoe meer leraren beschikken over dit professioneel vermogen, hoe beter dat is voor de onderwijskwaliteit van de school. Dit blijkt uit onderzoek van het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht.

Professioneel vermogen

Professioneel vermogen is de manier waarop leraren pro-actief omgaan met lastige omstandigheden. “Leraren worden geconfronteerd met allerlei eisen, van kinderen in de klas, de Inspectie, wensen van de schoolleiding en vragen van ouders”, zegt hoogleraar publiek management Mirko Noordegraaf. “Leerkrachten met veel professioneel vermogen anticiperen op problemen, leggen dilemma’s bloot, kunnen afwegingen maken tussen verschillende eisen die aan hen worden gesteld, zeggen wat ze vinden en komen voor zichzelf op.” Het professioneel vermogen is van invloed op de onderwijskwaliteit en op de vitaliteit en gezondheid van leraren. Hoe meer leraren op een school beschikken over dit vermogen, hoe beter de prestaties van een school.

Teams en netwerken

Uit een enquête onder leraren en hun leidinggevenden in het primair onderwijs blijkt dat leraren matig vermogend zijn; op een 7-puntsschaal scoren ze gemiddeld een 3,5 voor professioneel vermogen. Leraren die zich echter actief bezig houden met hun professionalisering door gebruik te maken van interne (collega’s, teams) en externe netwerken (oud-studiegenoten, andere leraren) en zich bij te scholen of een academische opleiding te volgen, zetten hun professioneel vermogen meer in. Dit geldt ook voor leraren die gemotiveerd zijn.

Academische opleiding

“Leraren kunnen zelf verschil maken door actief op zoek te gaan naar scholing en samenwerking met anderen”, aldus Noordegraaf. “Binnen de school kunnen zij met collega’s ervaringen uitwisselen en elkaar ondersteunen. In externe netwerken kunnen zij onderwijsideeën uitwisselen en probleemsituaties bespreken; dat verruimt hun blikveld.”

Vooral een academische opleiding draagt bij aan het professioneel vermogen. De basiskennis die leraren op de Pabo krijgen, maakt geen verschil. Ook de hoogte van het loon is niet van invloed op het professioneel vermogen. Wel maakt het uit of de leraar parttime of fulltime werkt; leraren met een fulltime baan voelen zich meer professioneel vermogend.

Schoolleiding

Door coachend leiderschap te tonen kan een schoolleider de onderwijskwaliteit van zijn school verbeteren. “Maar ook op bestuurs- en beleidsniveau kan het professioneel vermogen van leraren worden bevorderd”, concludeert Noordegraaf. “Door een klimaat te creëren waarin verdere scholing en professionalisering normaal is en samenwerking in teams wordt gestimuleerd.”

Bronnen

• Noordegraaf, M., van Loon, M. N., Heerema, M. M. & Weggemans, M. B. (2015). Professioneel vermogen in het primair onderwijs. Over hoe leerkrachten betekenisvolle en vitale bijdragen (kunnen) leveren aan onderwijskwaliteit. Universiteit Utrecht.
• Jong, H. de (2015). Persoonlijke effectiviteit in het basisonderwijs. Verkregen op 02-06-2016 van https://wij-leren.nl/persoonlijke-effectiviteit-in-het-basisonderwijs.php
• Zwik, M. (2015). De Staat van de Leraar. Verkregen op 02-06-2016 van https://wij-leren.nl/de-staat-van-de-leraar.php
• Karels, K. (2014). Heeft nascholing zin?. Verkregen op 02-06-2016 van https://wij-leren.nl/professioneel-leren.php
• Jutten, J. (2014). Bovenschools leiderschap in een lerende organisatie. Verkregen op 02-06-2016 van https://wij-leren.nl/bovenschools-leiderschap.php
• Bij dit artikel is gebruik gemaakt van het persbericht van het NRO.