De relatie tussen het leren van frans en spaans en dyslexie: strategieën voor effectief onderwijs

Geplaatst op 15 augustus 2024

Het leren van moderne vreemde talen zoals Frans en Spaans kan bijzonder uitdagend zijn voor leerlingen met dyslexie. Dyslexie, een neurologische aandoening die invloed heeft op de lees- en schrijfvaardigheden, kan het leerproces bemoeilijken, vooral wanneer het gaat om talen met complexe spellings- en grammaticaregels. Dit artikel onderzoekt de specifieke uitdagingen die dyslectische leerlingen kunnen tegenkomen bij het leren van Frans en Spaans, en biedt strategieën en aanbevelingen om deze uitdagingen te overwinnen en een ondersteunende leeromgeving te creëren.

Dyslexie en Taalverwerving: Een Korte Inleiding

1. Wat is Dyslexie?

Dyslexie is een leerstoornis die de verwerking van taal beïnvloedt. Leerlingen met dyslexie hebben vaak moeite met:

• Leesprecisie: Moeite met het nauwkeurig en vlot lezen van woorden.
• Spelling: Problemen met het correct spellen van woorden.
• Fonologisch Bewustzijn: Moeite met het herkennen en manipuleren van klanken in woorden.

Deze problemen kunnen het leren van een vreemde taal aanzienlijk bemoeilijken, vooral talen die afwijkende spellings- en grammaticaregels hebben.

2. Uitdagingen bij het Leren van Frans en Spaans

Frans en Spaans, hoewel beide Romaanse talen, hebben specifieke kenmerken die extra uitdagingen kunnen opleveren voor dyslectische leerlingen:

• Complexiteit van de Spellingsregels: Beide talen hebben spellingsregels die niet altijd direct overeenkomen met hun uitspraak. Dit kan het moeilijk maken om woorden correct te spellen.

• Grammaticale Structuren: De grammaticale structuren van Frans en Spaans, zoals werkwoordsvervoegingen en geslachten, kunnen verwarrend zijn voor leerlingen die moeite hebben met taalverwerking.

• Onregelmatige Werkwoorden: Beide talen hebben onregelmatige werkwoorden die niet volgens de standaard regels worden vervoegd, wat extra geheugeninspanningen vereist.

Strategieën voor Effectief Onderwijs

Om dyslectische leerlingen te ondersteunen bij het leren van Frans en Spaans, kunnen de volgende strategieën effectief zijn:

1. Differentiatie en Aangepaste Instructie

• Gepersonaliseerde Leerplannen: Ontwikkel gepersonaliseerde leerplannen die rekening houden met de specifieke behoeften en niveaus van dyslectische leerlingen. Dit kan door middel van diagnostische toetsen om hun sterkte- en zwaktepunten te identificeren.

• Flexibele Instructiemethoden: Gebruik flexibele instructiemethoden die zijn afgestemd op de leerstijl van de leerling. Dit kan visuele, auditieve en kinesthetische leermiddelen omvatten om de verschillende aspecten van taalverwerving te ondersteunen.

• Herhaling en Oefening: Zorg voor herhaalde oefening en herhaling van kernconcepten en regels. Dit helpt bij het versterken van de kennis en het verbeteren van het geheugen.

2. Ondersteunende Hulpmiddelen en Technologie

• Spelling- en Leessoftware: Maak gebruik van spelling- en leessoftware die speciaal is ontworpen voor dyslectische leerlingen. Deze tools bieden vaak aanpassingen zoals fonetische spellinghulp en visuele ondersteuning.

• Audioboeken en Luistermateriaal: Gebruik audioboeken en luistermateriaal om leerlingen te helpen bij het begrijpen van teksten en het verbeteren van hun luistervaardigheid. Dit kan vooral nuttig zijn voor het versterken van de uitspraak en intonatie.

• Digitale Woordenboeken: Digitale woordenboeken met spraakfunctie kunnen helpen bij het correct uitspreken van woorden en het begrijpen van hun betekenis. Dit kan de leerlast verminderen en de taalverwerving vergemakkelijken.

3. Focus op Fonologisch Bewustzijn

• Klank- en Letterherkenning: Besteed extra aandacht aan het ontwikkelen van klank- en letterherkenning door middel van oefeningen die gericht zijn op het onderscheiden en manipuleren van klanken in woorden.

• Fonologische Spelletjes: Gebruik spelletjes en activiteiten die het fonologisch bewustzijn bevorderen. Dit kan helpen bij het verbeteren van de lees- en schrijfvaardigheden in zowel het Frans als het Spaans.

• Spellingregels en Patronen: Leg de nadruk op het leren van spellingregels en patronen door middel van visuele hulpmiddelen en praktijkoefeningen. Dit kan helpen bij het internaliseren van de spellingsregels van de vreemde taal.

4. Incorporatie van Visuele en Contextuele Hulpmiddelen

• Visuele Ondersteuning: Maak gebruik van visuele hulpmiddelen zoals afbeeldingen, diagrammen en grafieken om de betekenis en context van woorden en zinnen te verduidelijken.

• Contextuele Leervormen: Gebruik contextuele leervormen waarbij leerlingen nieuwe woorden en zinnen in praktische en herkenbare situaties gebruiken. Dit kan helpen bij het begrijpen en onthouden van de taalstructuren.

• Kleurcodering: Pas kleurcodering toe om verschillende grammaticale elementen of spellingregels te benadrukken. Dit kan helpen bij het visueel onderscheiden en onthouden van taalregels.

5. Ondersteuning en Feedback

• Individuele Begeleiding: Bied individuele begeleiding en ondersteuning aan leerlingen die moeite hebben met specifieke taalaspecten. Dit kan door middel van extra lesuren of één-op-één sessies.

• Constructieve Feedback: Geef constructieve en specifieke feedback over de voortgang van de leerling. Focus op de sterke punten en geef praktische tips voor verbetering van de zwakkere gebieden.

• Motivatie en Aanmoediging: Moedig leerlingen aan en beloon hun voortgang, zelfs bij kleine overwinningen. Positieve versterking kan bijdragen aan een grotere motivatie en zelfvertrouwen.

Evaluatie en Monitoring van Vooruitgang

Het is belangrijk om de voortgang van dyslectische leerlingen regelmatig te evalueren en waar nodig bij te sturen:

• Regelmatige Evaluaties: Voer regelmatige evaluaties uit om de voortgang van de leerling te monitoren. Dit kan door middel van toetsen, observaties en evaluaties van hun lees- en schrijfvaardigheden.

• Aanpassing van Strategieën: Wees bereid om instructiestrategieën en -methoden aan te passen op basis van de evaluatieresultaten en de feedback van de leerling.

• Betrokkenheid van Ouders: Betrek ouders bij het leerproces door hen op de hoogte te houden van de voortgang van hun kind en door hen tips en strategieën te geven om thuis te ondersteunen.

Conclusie

Het leren van Frans en Spaans kan bijzonder uitdagend zijn voor leerlingen met dyslexie, maar met de juiste aanpak en ondersteuning kunnen deze uitdagingen worden overwonnen. Door gebruik te maken van gepersonaliseerde instructie, ondersteunende hulpmiddelen, en gerichte strategieën, kunnen dyslectische leerlingen effectief worden ondersteund in hun taalverwerving.

Het is essentieel om een omgeving te creëren die rekening houdt met de unieke behoeften van dyslectische leerlingen en hen de tools en technieken biedt die ze nodig hebben om succesvol te zijn. Door te investeren in passende onderwijsstrategieën en voortdurende evaluatie, kunnen leraren bijdragen aan het behalen van taalvaardigheden en een positief leerresultaat voor elke leerling.

Geraadpleegde bronnen

• Bekebrede, J., Leij A. van der, Plakas, A., Share, D. & Morfidi, E. (2010). Dutch Dyslexia in Adulthood: Core Features and Variety. Scientific Studies of Reading, 14 (2), 183-210. DOI: 10.1080/10888430903117500.
• Berkel, A. van. (2006). Orthodidactiek van het Engels. Bussum: Coutinho.
• Braams, T. (2007). Fonologische taalverwerking door dyslectici: De rol van allofone spraakwaarneming. Signaal, 60, 20-28.
• Bree, E. de & Unsworth, S. (2014). Dutch and English literacy and language outcoms of dyslexic students in reglular and bilingual secondary education. Dutch Journal of Applied Linguistics, 3 (1), 62-81.
• De Jong, P. F., De Bree, E. H., Henneman, K., , Kleijnen, R., Loykens, E. H. M., Rolak, M., Struiksma, A. J. C, Verhoeven, L., & Wijnen, F. N. K. (2016). Dyslexie: diagnostiek en behandeling. Brochure van de Stichting Dyslexie Nederland. Gevonden op: www.stichtingdyslexienederland.nl/.../dyslexie_diagnostiek%20en%20behandeling_2.. Geraadpleegd: januari 2017.
• Ghesquière, P., Boets, B., Gadeyne, E., & Vandewalle, E. (2010). Dyslexie: een beknopt wetenschappelijk overzicht. K.U. Leuven: Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek. Gevonden op: https://perswww.kuleuven.be/.../papers/Pol_Dyslexie_Boek%20Lessius_definitief.pdf. Geraadpleegd: januari 2017.
• Goswami, U. (2000). Phonological representations, reading development and dyslexia: Towards a cross-linguistic theoretical framework. Dyslexia (6) 133-151.
• Nijakowska, J. (2010). Dyslexia in the foreign classroom. Bristol: Multilingual Matters.
• Seymour, P. H.K., Aro, M., & Erskine, J.M. (2003). Foundation literacy acquisition in European orthographies. British Journal of Psychology, 94, 143-174.
• Tops, W. & Boons, G. (2013). Dyslexie en moderne vreemde talen. Gids voor leerkrachten, hulpverleners en ouders. Antwerpen: Garant.
• Viersen, S. van, Bree, E. de, Kelee, L., Kroesbergen, E.H. & Jong, P.F. de (2017). Foreign language reading and spelling in gifted students with dyslexia in secondary education. DOI: 10.1007/s11145-016-9717-x.
• Zeguers, M.H.T, van den Boer, M., Snellings, P., & de Jong, P. F. (in revision). Universal and language specific predictors of early word reading in a foreign language. An analysis of the skills that underlie reading acquisition in three different orthographies. Journal of Educational Psychology.