Een sober leerling- en onderwijsvolgsysteem, dat kan en mag!

Minder toetsen

Er wordt alom geklaagd over de toetsdruk en de toetscultuur. In deze bijdrage een voorstel om minder te toetsen en beter te observeren.

Toetsbesluit PO

De wet- en regelgeving van 2014 (Wet Eindtoetsing PO en Toetsbesluit PO) biedt scholen naast de verplichting tot het hanteren van een leerling- en onderwijsvolgsysteem anderzijds veel ruimte voor de invulling daarvan. De onderwijsinspectie zegt namelijk het volgende:

'De inspectie beoordeelt de resultaten tijdens de schoolperiode aan de hand van toetsresultaten op de volgende toetsen:
• Technisch Lezen (TL) in groep 3 en groep 4;
• Rekenen en Wiskunde (RW) in groep 4 en groep 6;
• Begrijpend Lezen (BL) in groep 6.’
De inspectie vraagt dus ‘slechts’ van vijf momenten in de schoolloopbaan de toetsresultaten.

Daarom acht ik onderstaande toepassing ruim voldoende en voor de praktijk acceptabel. Ten opzichte van de huidige praktijk kan dus aanzienlijk worden bespaard op tijd en (op termijn) op kosten.

Groep 1 en 2

In groep 1 en 2 is het toepassen van landelijk genormeerde toetsen onwenselijk vanwege de vele bezwaren die eraan kleven. We beperken ons daar dan ook tot het (gestructureerd) observeren en registreren van in hoofdzaak de functieontwikkeling. 

Groep 3 t/m 8

In groep 3 t/m 8 is in principe eens per jaar (in april) toetsen met landelijk genormeerde, methodeonafhankelijke toetsen voldoende, omdat de methodgebonden toetsen en de observaties van de leerkracht er immers al voor zorgen dat de voortgang in de leerstof wordt bewaakt. De landelijk genormeerde, methodeonafhankelijk toetsen zijn er slechts voor om het niveau te bewaken: lopen we een beetje in de pas met onze manier van werken? Verder zijn ze handig om voor de leerling het ontwikkelingsperspectief te bewaken.

In principe eens per jaar toetsen lijkt ten opzichte van de huidige praktijk wellicht weinig, maar op de cruciale momenten gebeurt het wèl twee keer per jaar (zie het afnameschema hieronder: alleen in de groepen 3, 6 en 7 wordt er maar eens per jaar getoetst). En nogmaals, het gaat hier om niveaubewaking (kwaliteitsbewaking t.o.v. de landelijke norm) en daarvoor is negen keer toetsen in de schoolloopbaan (inclusief de eindtoets) meer dan voldoende!

Aanvulling in groep 4 en 5

In de groepen 4 en 5 wordt in november aanvullend het technisch lezen en hoofdrekenen getoetst, omdat die ontwikkeling daar een stuk sneller gaat.

Groep 8 in november

In groep 8 wordt het toetsen verplaatst naar november, vanwege het vroegtijdig kunnen opmaken van een schooladvies en vanwege de eindtoets die in april wordt afgenomen. 

Komt eruit wat erin zit qua opbrengsten?

Om na te gaan of eruit gekomen is wat erin zit, kan in groep 6 en in groep 7 of 8 een klassikale intelligentietest worden afgenomen, waarmee tevens een (pré)advies VO kan worden geformuleerd. 

Aanvulling in groep 6, 7 of 8

Aanvullend zou in groep 6, 7 of 8 nog een test kunnen worden afgenomen, die iets zegt over de leermotivatie, het doorzettingsvermogen en het zelfvertrouwen.

Afnameschema leer- en onderwijsvolgsysteem

FO = functieontwikkeling    TL = technisch lezen         HR = hoofdrekenen 
BL = begrijpend lezen         RW = rekenen/wiskunde     SP = spellen

Observeren

Voor het observeren van de funktieontwikkeling werd indertijd OPFO en LVS 1-2 ontwikkeld, maar er zijn onderhand talloze alternatieven voorhanden. Naast de materialen van het Cito, zijn voor de niveaubepaling de Schoolvaardigheidstoetsen zeer geschikt, vanwege hun sobere en weinig talige karakter. Bovendien lenen ze zich door hun constructie uitstekend voor het maken van trendanalyses en opbrengstmetingen (komt eruit wat erin zit?).

Voor de klassikale intelligentiemeting zijn er de Tussentest (voor groep 6) en de Drempeltest (voor groep 7 of 8). De LeerMotivatieTest kan aanvullend worden afgenomen in groep 6, 7 of 8. Alle genoemde toetsen zijn door de Cotan goedgekeurd en door de inspectie toegelaten.

Reageren?

Reacties op dit voorstel? Gebruik uw Linkedin-account om hieronder te reageren.