Uitdagend rekenmateriaal voor goede rekenaars

Versnellen bij rekenen?

Als je de lesstof steeds beter afstemt op het leertempo van de leerlingen, gaan ze hoe dan ook versnellen in de rekenstof. Wat doe je dan als deze leerlingen de groep 8 leerstof doorgewerkt hebben? Laat je ze dan met wiskundestof uit het VO beginnen?

Als je de leerstof meer afstemt op het niveau en het leertempo van de leerlingen, ontkom je er nauwelijks aan dat leerlingen gaan vertragen of versnellen. En op zich is dat ook niet zo’n probleem, want je sluit daarmee aan bij de competentiebeleving van de leerlingen en dat is wezenlijk voor hun motivatie. En uiteindelijk zal dus iedere leerling daardoor beter presteren.

Hoe je groepsdoorbrekend werken op niveau implementeert, kun je lezen in het artikel ’10 vragen over groepsdoorbrekend werken’. Wil je hierbij begeleid worden, neem dan contact op via het emailadres bij de auteursgegevens bovenaan dit artikel.

Goed rekenonderwijs

‘De leerstof doorgewerkt hebben’ klinkt echter vrij productgericht: de lesstof moet af. En dat is niet persé de doelstelling van het rekenonderwijs. Vanuit die optiek kun je er beter voor kiezen om de leerstof telkens te verrijken met uitdagende en praktische opdrachten.

Voordelen uitdagend rekenmateriaal

Als je leerlingen met uitdagend en verrijkend rekenmateriaal aan het werk laat gaan, heeft dat de volgende voordelen:

• De leerstof is dan betekenisvol voor de leerlingen en dat is wezenlijk voor hun betrokkenheid en voor het beklijven van de lesstof.
• Ze kunnen hun capaciteiten er echt op uitleven. Het komt tegemoet aan hun mogelijkheden en ook dat is belangrijk voor hun motivatie.
• Ze gaan minder in vliegende vaart door de lesstof heen en er ontstaat dus een minder grote kloof met de andere leerlingen. Op zich is dit niet zo’n belangrijk punt, maar het is organisatorisch wel wat lastiger als leerlingen al in een heel pril stadium met de lesstof van groep 8 klaar zijn.
• Het sluit didactisch aan bij het feit dat het rekenonderwijs sterk handelend en betekenisvol en samenhangend moet zijn voor een goed begrip en voor de transfer naar het dagelijkse leven.
• Daarnaast kunnen leerlingen dit type opdrachten ook gezamenlijk doen, zodat het ook nog goed is voor hun samenwerkingsvaardigheden, onderzoekend gedrag, doorzettingsvermogen etc.

Veel (digitale) methodieken geven al handvatten voor een dergelijke verdieping. Als die er binnen de gebruikte methode niet is, kan er ook gebruik gemaakt worden van specifieke methodieken voor meerbegaafde leerlingen.

In kleine groepjes werken aan uitdagende opdrachten is ook goed voor samenwerkingsvaardigheden, onderzoekend gedrag, beurtgedrag, communicatie en dergelijke belangrijke vaardigheden.

Criteria verrijkingsstof

Kinderen die snel klaar zijn met hun werk, moeten niet 'bezig gehouden worden'. Verrijking en verdieping is duidelijk wat anders dan 'meer van hetzelfde'. Goede verrijkingsstof voldoet aan de volgende kenmerken:

1. Het daagt uit en doet een beroep op de creativiteit
2. Het bevat veel open opdrachten
3. Het heeft een hoog abstractieniveau en een hoge mate van complexiteit
4. Het moet meerwaarde hebben t.o.v. de reguliere lesstof
5. Het stimuleert een onderzoekende houding
6. Het doet een beroep op zelfstandigheid
7. Het nodigt uit tot reflectie
8. Het doet een beroep op metacognitieve vaardigheden
9. Het lokt interactie uit.

Verrijkingswerk voor snelle leerlingen moet structureel ingezet worden, zodat het geen hap-snap-werk of bezigheidstherapie wordt.

Suggesties materialen verrijkingsstof

Hieronder staan een aantal materialen of methodieken die bedoeld zijn voor goede rekenaars.

Somplextra

Somplextra is speciaal ontwikkeld voor intelligente en begaafde leerlingen of leerlingen met een talent voor wiskunde in groep 6, 7 en 8.
Website: Somplextra

Rekentijgers

Rekentijger biedt verdiepingsstof voor de snellere rekenaars in groep 3 t/m 8.
Website: Rekentijgers

Acadin

Acadin is een digitale leeromgeving voor talentvolle, meer- en hoogbegaafde leerlingen in het primair onderwijs (groep 1-8). Een omgeving die is gevuld met interessante en uitdagende leeractiviteiten over allerlei onderwerpen. Speciaal geselecteerd om het leren op school voor deze kinderen te verrijken. Acadin helpt leerkrachten leerlingen te prikkelen met uitdagende leerstof waar ze hun tanden in kunnen zetten, maar ook met korte opdrachten voor de laatste 10 minuten van de les.
Website: Acadin

Denken in getallen

De methode Denken in Getallen kenmerkt zich door de nadruk op hogere denkorde opdrachten. Leerlingen maken sommen, maar zijn vooral bezig met hoe ze die sommen oplossen. Ze analyseren waarom de ene manier handiger is dan de andere manier en proberen zelf nieuwe strategieën te ontwikkelen.
Website: Denken in getallen

Rekenkundig

Rekenkundig is een nieuwe serie werkboeken voor verdieping en verrijking van rekenen en studievaardigheden. Voor leerlingen die graag rekenen is Rekenkundig een echte uitdaging. Rekenkundig is gemaakt voor zelfstandig werken en geschikt als aanvulling op de reguliere methodes. Rekenkundig is voor de hele klas en in het bijzonder voor de hoogbegaafde en begaafde leerlingen die uitdaging zoeken in rekenen en wiskunde. Er is een werkboek beschikbaar voor groep 3 t/m 8.
Website: Rekenkundig

Kien rekenen

Kien rekenen doet een groot beroep op de rekenvaardigheid van kinderen. Ze vergroten hiermee hun probleemoplossend vermogen. De opdrachten onderscheiden zich van die in reguliere methodes, maar lopen niet vooruit op de lesstof.
Website: Kien rekenen

Stenvert Rekenmeesters

De Stenvert Rekenmeesters bieden talrijke prikkelende opdrachten, zoals magische vierkanten, geheimschriften, bijzondere puzzels, grappige en slimme getallenreeksen en kansberekeningen. De Rekenmeesters zijn zeer geschikt voor zelfstandig werken. Elk blok bevat 30 uitdagende taken. Het bijbehorende toelichting en antwoordenblok is apart verkrijgbaar.
Website: Stenvert Rekenmeesters

RekenXL

REkenXL is een complete aanpak voor groep 3 t/m 8 met pittige rekenwiskundige projecten voor een heel schooljaar. RekenXL is eenvoudig naast de reguliere rekenmethode in de klas te gebruiken, maar de projecten zijn ook ideaal voor reken-plusklassen.
Website: RekenXL

Plustaak rekenen

Plustaak is bestemd voor de beste rekenaars, ongeveer 10 tot 25% van de kinderen in een groep. De opdrachten in Plustaak lopen níet vooruit op de leerstof maar bieden een verbreding en verrijking van het aanbod in de reguliere methode.
Website: Plustaak rekenen

Vierkant Wiskunde

Vierkant voor wiskunde geeft diverse werkboeken uit voor verschillende doelgroepen.
Website: Vierkant Wiskunde

Overige ideeën

Als je even wat hap-snap materiaal zoekt, kan je vaak op Pinterest ideeën vinden als je bijvoorbeeld zoekt op ‘uitdaging rekenen’.
Programmeren is erg leerzaam. Je leert onder anderen logisch denken en vooruit denken. Dat kan gratis, al vanaf 6 jaar bij Studio.code.org, ScratchJr en Scratch.

Heb je aanvullingen of andere feedback op dit artikel? Neem contact op met de auteur middels de contactgegevens bovenaan het artikel.