Differentiatie

Wat is differentiatie?

Differentiatie is de wijze waarop de leerkracht rekening houdt met de cognitieve, metacognitieve, motivationele en culturele verschillen tussen leerlingen en daarop zijn of haar onderwijs afstemt. Differentiatie wordt daarom ook wel omgaan met verschillen genoemd. Differentiatie kan op vele gebieden en op vele momenten in de les. Er kan gedifferentieerd worden in bijvoorbeeld: 

• Instructie
• Werkvorm
• Leerstof
• Tempo
• Moelijkheidsgraad
• Leeromgeving
• Onderwijstijd

Welke manieren van differentiatie bestaan er?

Er zijn twee manieren om te differentiëren: convergente en divergente differentiatie. Bij convergente differentiatie hebben alle leerlingen dezelfde leerstof en werken ze naar een gemeenschappelijk doel, maar verschilt de manier waarop ze dat doel bereiken, bijvoorbeeld door verschillen in instructie, onderwijstijd en werkvormen.

Bij divergent differentiatie sluit de leerkracht zoveel mogelijk aan bij de niveauverschillen en onderwijsbehoeften van de leerlingen. Zo bieden leerkrachten de leerlingen andere leerstof aan of werken de leerlingen toe naar verschillende eindproducten. Vaak is er hierbij wel een gemeenschappelijke basis. De leerdoelen van de leerlingen kunnen dus verschillen.

Er is onderscheid tussen interne en externe differentiatie. Interne differentiatie is in de klas. Externe differentiatie is buiten de klas, waarbij het gaat over het onderbrengen van leerlingen in verschillende scholen of groepen. Bijvoorbeeld in vmbo-scholen of gymnasia of vmbo-, havo- en vwo-klassen.

Laatst geactualiseerd op 13 juli 2022